home

 

Brucellose, ziekte van Bang, Maltakoorts

register

 

overzicht bacteriën



Brucella


Brucella


Brucella


Brucella


Brucella Granuloma


Brucella Melitensis Colonies


Brucellosis

 

 

Ziekteverwekker
Brucellose wordt veroorzaakt door een bacterie genaamd Brucella. Verschillende soorten komen voor, behorend bij verschillende diersoorten: Brucella melitensis (bij schapen en geiten), Brucella suis (varken), Brucella abortus (rund) en Brucella canis van de hond. Ook bij in het wild levende dieren en zelfs zeezoogdieren komt brucellose voor. Van de Brucella-soorten van de landbouwhuisdieren is Brucella melitensis de meest, en Brucella abortus de minst ziekmakende voor de mens.

 

Besmettingsbron en wijze van overdracht
De mens kan de bacterie binnen krijgen via de voeding, door inademen of via de huid als er wondjes zijn. Dit kan door het consumeren van ongepasteuriseerde melk(producten) die van geïnfecteerde runderen, schapen of geiten afkomstig zijn, door contact met besmette dieren (runderen, schapen, geiten, varkens), of door contact met geaborteerde foetussen, placenta’s en vruchtwater van dieren.
Overdracht tussen mensen is niet mogelijk, de mens is dus zelf geen bron van besmetting.

 

Ziekteverschijnselen bij de mens
Een acuut begin van de ziekte is mogelijk, meestal echter is het begin sluipend, gekenmerkt door geringe koorts met een typisch golvend temperatuurverloop (afwisselend hogere en lagere temperaturen). Verder behoren (hevige) hoofdpijn, diarree, koude rillingen, algehele zwakte, slapeloosheid, en zweten tot de mogelijke symptomen. In de meer chronische gevallen van brucellose vallen verminderde eetlust en vermagering op.
Mogelijke complicaties zijn ontsteking van de hartwand (endocarditis), nierontsteking (nefritis), ontsteking van hersenvliezen en -weefsel (meningo-encefalitis), ontsteking van de teelbal (orchitis) of botonsteking (osteomyelitis). Met uitzondering van botontsteking, treden deze complicaties zelden op.
Zwangere vrouwen lopen een verhoogd risico op een miskraam als zij een infectie met Brucella oplopen.

 

Ziekteverschijnselen bij dieren
De infectie bij drachtige dieren leidt tot een ontsteking van de vruchtvliezen. Hierdoor krijgt de vrucht onvoldoende voeding, sterft af en wordt afgedreven. Deze abortus vindt plaats in het laatste derde deel van de dracht. Als het kalf blijft leven kan het zeer zwak ter wereld komen. Ook besmetting van de geslachtsorganen (dit kan ook optreden bij stieren) komt voor. De ziekte wordt bij koeien ook wel aangeduid als ‘abortus Bang’ of 'besmettelijk verwerpen’.
Bij geïnfecteerde dieren bevatten de geaborteerde vruchten, het bijbehorende vruchtwater en de nageboorte enorme hoeveelheden van de bacterie. Koppelgenoten kunnen zich door opname van besmet materiaal via de bek vervolgens vrij gemakkelijk infecteren.
Kleine herkauwers geïnfecteerd met Brucella melitensis kunnen verwerpen in de derde of vierde maand van de dracht. Naast deze abortus, worden verschijnselen als kreupelheid en uierontsteking waargenomen.
Varkens vertonen ten gevolge van een infectie met Brucella suis abortus, de geboorte van weinig levensvatbare biggen en/of een toename van problemen met de vruchtbaarheid. Als complicaties zijn gewrichtsontstekingen en botontsteking (osteomyelitis) mogelijk.

 

Verspreiding en frequentie
Nederland is sinds 1 augustus 1999 officieel vrij van brucellose (Brucella abortus en Brucella melitensis). Brucella suis komt in Nederland niet voor. De vrij-status is tot stand gekomen middels intensieve bestrijding (verplicht gesteld door de Gezondheidsdienst voor Dieren) en de pasteurisatie van melk. Via bewakings-onderzoek (bloedonderzoek bij niet melkgevende runderen, voornamelijk vleesvee, en tankmelk onderzoek bij melkgevend vee) blijft er een continu toezicht op deze vrij-status mogelijk. Indien een koe op een bedrijf verwerpt, is de veehouder verplicht om een bloedmonster van dit dier naar de Gezondheidsdienst voor Dieren te sturen om deze te laten onderzoeken op Brucella abortus. In Nederland worden sporadisch gevallen van menselijke besmettingen met Brucella gemeld, in het algemeen is dit na bezoek aan het (verre) buitenland.
In het bijzonder voor Brucella melitensis geldt, dat deze bacterie nog veelvuldig voorkomt in de gebieden rond de Middellandse Zee. Mensen die uit deze landen afkomstig zijn (bijvoorbeeld toeristen) kunnen de ziekte dus wel meebrengen. De reservoirs voor de bacterie in die landen zijn schapen, geiten, koeien, varkens en honden. Brucellose kan ook in Nederland worden ingevoerd via besmette dieren.

 

Preventie
De belangrijkste preventiemaatregel bestaat uit het vermijden van ongepasteuriseerde (melk)producten. Verder moet contact met vlees, uitwerpselen, geaborteerde vruchten, vruchtvliezen en/of vruchtwater van besmette dieren worden voorkomen. In het algemeen wordt aangeraden om bij de verlossing van een dood kalf of lam een lange plastic handschoen te dragen. Na contact moeten de handen en armen goed worden gewassen en gedesinfecteerd.
Mensen die tot de risicogroepen behoren (slachthuismedewerkers, veehouders, schaapherders, veeverloskundigen en dierenartsen) moeten hygiënisch te werk gaan. Zwangere vrouwen moeten extra voorzichtig zijn omdat infectie tot spontane abortus kan leiden.