home

  

carcinoïd syndroom, neuro-endocriene tumor

register

  

vormen van kanker

carcinoïd

 

 

  

Wat is een carcinoïd?
Een carcinoïd is een kleine en langzaam groeiende kwaadaardige tumor (kankergezwel). Het is een bijzondere en zeldzame tumor, die op verschillende plaatsen in het lichaam kan ontstaan. Bij voorkeur in de blinde darm, maar ook in de maag, dunne darm, dikke darm en longen kan een carcinoïd voorkomen. Zeer zelden zit een carcinoïd in de alvleesklier of in de geslachtsklieren. Een carcinoïd wordt soms bij toeval, zoals bij een blindedarmoperatie, aangetroffen. Er zijn dan vaak nog geen uitzaaiingen.
Een carcinoïd is bijzonder, omdat de tumor hormoonachtige stoffen produceert (neuro-endocriene tumor). Deze 'hormonen' kunnen allerlei klachten geven. Al deze klachten bij elkaar zijn voor artsen erg herkenbaar en worden het "carcinoïd syndroom" genoemd.

Karakteristieke klachten van het carcinoïd syndroom.
Bij het "carcinoïd syndroom" gaat het om verschillende, zeer karakteristieke, verschijnselen:

  • Aanvallen van blozen en opvliegers (flushing) in het gezicht, op de armen en op de borst. Deze aanvallen treden soms bijna dagelijks op. Ze duren soms kort, maar kunnen ook enkele uren aanhouden. Opwinding, inspanning, alcohol en sommige voedingsmiddelen (franse kaas en kruiden) kunnen de aanvallen uitlokken.

  • Ernstige diarree, darmkrampen en veel darmgeluiden.

  • Ademhalingsstoornissen.

  • Slaapstoornissen en vermoeidheid.

Andere klachten van het carcinoïd syndroom.
Behalve de karakteristieke klachten van het "carcinoïd syndroom" kunnen er op den duur ook andere klachten ontstaan. Door de grote hoeveelheid 'hormonen' in het bloed kan op diverse plaatsen in het lichaam extra bindweefselvorming optreden. Dit kan verschillende klachten geven:

  • De hartkleppen kunnen minder soepel worden. Het hart heeft meer moei?te om het bloed rond te pompen. Dit kan leiden tot vocht in de benen (oedeem) en in de buikholte.

  • Het buikvlies wordt steeds stugger en strakker. Meer darmkrampen en onregelmatige ontlasting zijn het gevolg.

  • In en rond het carcinoïd zelf kan eveneens woekering van bindweefsel optreden. Dit kan een vernauwing en soms een darmafsluiting tot gevolg hebben.

De hoeveelheden en de soort 'hormonen' die door het carcinoïd worden geproduceerd, verschillen van mens tot mens. Iemand met dit syndroom hoeft dus niet alle opgesomde klachten te hebben.

Of een carcinoïd ook werkelijk klachten veroorzaakt, hangt af van:

  • De plaats van het carcinoïd in het lichaam.

  • De aanwezigheid van uitzaaiingen.

 

 

Uitzaaiingen van een carcinoïd kunnen voorkomen in o.a. de lymfeklieren en in de lever. Deze uitzaaiingen zijn vaak groter dan het carcinoïd zelf. Uitzaaiingen produceren, net als de oorspronkelijke tumor, dezelfde 'hormonen'. Het zijn vooral de uitzaaiingen in de lever die verantwoordelijk zijn voor de karakteristieke klachten van het "carcinoïd syndroom".

Wat is de oorzaak?
Het is niet bekend waardoor een carcinoïd ontstaat. Op dit moment is nog onduidelijk of erfelijke factoren hierbij een rol spelen.

Hoe wordt de diagnose gesteld?
Het carcinoïd-syndroom wordt met vrij grote zekerheid vastgesteld op basis van de karakteristieke klachten. Om de diagnose te bevestigen, beschikt de arts over verschillende onderzoeksmethoden:

  • Urine-onderzoek:
    Een belangrijk 'hormoon' dat door het carcinoïd geproduceerd wordt is het serotonine. Afbraakproducten van dit serotonine worden in grote hoeveelheden met de urine uitgescheiden. Het afbraakproduct heet 5-HIAA en wordt gedurende 24 uur opgevangen.

  • Bloedonderzoek:
    In het bloed kan men het gehalte aan serotonine en chromogranine-A bepalen.

  • Echografie, Gastrosopie, Colonoscopie een MRI- of CT-scan en/of een biopsie:
    Bepalen van de plaats van het carcinoïd, de grootte en eventuele uitzaaiingen.

  • Octreo-scan of MIBG-scan:
    Bij deze twee onderzoeken worden radioactieve stoffen toegediend. Met behulp van een speciale camera wordt gekeken waar deze stoffen terechtkomen. Vooral de cellen van het carcinoïd en de uitzaaiingen zijn gevoelig voor deze stoffen.
    Voor meer informatie over bovengenoemde onderzoeken zie de brochures ?Gastroscopie? en ?Colonoscopie? en de paper ?Darmonderzoeken?

Welke behandeling is mogelijk?
Als er geen klachten zijn, zal de arts meestal afwachten met de behandeling. Zijn er wel klachten dan zijn er verschillende behandelingen mogelijk:

  • Operatie:
    Het operatief verwijderen van de tumor en alle uitzaaiingen geeft de grootste kans op genezing. Een operatie is echter niet altijd mogelijk. Wel kan soms voor een operatie gekozen worden om de klachten te verlichten (bijvoorbeeld bij een dreigende darmafsluiting).

  • Medicijnen:
    Er zijn verschillende mogelijkheden om de klachten, veroorzaakt door de productie van 'hormonen' met medicijnen te bestrijden. Deze medicijnen zorgen ervoor dat de productie van 'hormonen' wordt afgeremd. Voorbeelden van medicijnen die worden toegediend zijn: injecties met octreotide of interferon, infuus met MIBG, en inwendige bestraling d.m.v. een infuus met radioactief MIBG of radioactief octreotide.

  • Embolisatie:
    Een plaatselijke behandeling van een carcinoïd in de lever is mogelijk d.m.v. een embolisatie, waarbij door middel van het inspuiten van een celdodend middel de bloedtoevoer naar het carcinoïd wordt onderbroken.
    Meestal is een combinatie van behandelingen nodig om de klachten met succes te bestrijden.
    Als ondersteunende behandeling worden voedingsadviezen en medicijnen tegen diarree voorgeschreven.

Wat zijn de vooruitzichten?
Een carcinoïd is een langzaam groeiende tumor. De vooruitzichten voor de pati?nt zijn over het algemeen dan ook gunstiger dan bij andere soorten tumoren.