home

migraine en andere hoofdpijnen

register

ten

Hoofdpijn
Hoofdpijn is een van de meest voorkomende pijnklachten. Het overgrote deel van de Nederlandse bevolking (naar schatting 90 procent) heeft af en toe hoofdpijn. Hoofdpijn is in de meeste gevallen een onschuldige en kortdurende klacht die meestal vanzelf weer verdwijnt. Soms is hoofdpijn echter zo erg dat normaal functioneren bijna onmogelijk is.

Soorten hoofdpijn
Er zijn vele soorten hoofdpijn, zoals migraine, (spier)spanningshoofdpijn, medicatieafhankelijke hoofdpijn en clusterhoofdpijn. Daarnaast kennen we hoofdpijn door bijholteontstekingen, hoofdpijn bij koorts of bij een kater. Soms wordt hoofdpijn veroorzaakt door een te hoge bloeddruk of een kwaadaardige aandoening van de hersenen.

Migraine
Bij migraine ontstaat een plotseling hoofdpijn, die gepaard kan gaan met misselijkheid en braken. Daarnaast is men overgevoelig voor licht en geluid. De precieze oorzaak van migraine is nog onbekend. Erfelijkheid speelt een, nog onduidelijke rol. Er zijn aanwijzingen dat een groep hersencellen in de hersenstam zich abnormaal gaat gedragen. Daarnaast gaan in de voorfase van migraine de bloedvaten in de hersenen pijnlijk opzwellen; die pijn wordt doorgegeven aan andere delen van de hersenen, waardoor bijkomende verschijnselen van misselijkheid en braken ontstaan. Er zijn verschillende medicijnen die aanvallen kunnen helpen voorkómen.
Een migraine-aanval duurt minimaal vier uur en is meestal na een dag (soms twee tot drie dagen) over. Het aantal aanvallen varieert sterk; bij vrouwen treden aanvallen vaak op tijdens de menstruatie. Migraine komt veel meer bij vrouwen voor dan bij mannen. Ook komt migraine in bepaalde families meer voor.
Bij kinderen kunnen de symptomen anders zijn: buikpijn, overgeven, verwardheid, waarna alsnog hoofdpijn volgt.
Een meer zeldzame vorm heet klassieke migraine. Hierbij ziet een patiënt voor de aanval een aura: het blikveld verandert, men ziet lichtjes en flikkeringen. Ook tintelingen in een lichaamshelft kunnen optreden. Na ongeveer een half uur verdwijnen de verschijnselen om plaats te maken voor de 'normale' migraine.
Migraine is een aanvalsgewijs optredende, meestal eenzijdige, matige of heftige, bonzende hoofdpijn. De duur van een onbehandelde aanval kan variëren van vier uur tot enkele dagen. Dit soms in combinatie met misselijkheid of braken. Tijdens de aanval worden licht en geluid slecht verdragen. Migraine kan zich in een enkel geval van tevoren aankondigen. Dit kan ongeveer 30 minuten voor de aanval gebeuren door middel van klachten met betrekking tot het gezichtsvermogen (bijvoorbeeld het zien van schitteringen, sterretjes, bepaalde lichtfiguren of minder goed zien). Dit wordt een aura genoemd. Migraine kan zich ook enkele uren tot dagen voor de aanval aankondigen door middel van klachten zoals stemmingsveranderingen, concentratieverlies, gapen, overactiviteit of inactiviteit en zin hebben in het eten van zoetigheid.
Er zijn verschillende factoren die migraine kunnen uitlokken, zoals emoties (stress, verdriet, woede of zorgen), vermoeidheid, inspanning, ontspanning, weersveranderingen en bepaalde voedingsstoffen zoals cafeïne.
Bij vrouwen kunnen de vrouwelijke hormonen een rol spelen bij het ontstaan van een migraineaanval. De menstruatiecyclus en 'de pil' zijn in dit kader belangrijke factoren. Er wordt dan gesproken van menstruele migraine.

(Spier)spanningshoofdpijn
Bij spanningshoofdpijn is de pijn tweezijdig en wordt ervaren als een doffe, drukkende pijn die als een band om het hoofd zit. De meest herkenbare klacht bij deze vorm van hoofdpijn is de pijnuitstraling vanuit de nek. Naast de pijnklachten kan er misselijkheid zonder braken voorkomen. Spanningshoofdpijn kan zowel incidenteel als chronisch voorkomen.
Ook bij deze vorm van hoofdpijn zijn er verschillende factoren die de klachten kunnen uitlokken, zoals stress en spanning, overbelasting van verschillende spieren, veelvuldig terugkerende bewegingen (bijvoorbeeld overmatig kauwen van kauwgom), inspanningen (bijvoorbeeld het veelvuldig lezen van beeldschermen of het lezen van te kleine lettertjes) en houding- en bewegingsafwijkingen. Grote temperatuursveranderingen en extreme kou of extreme hitte kunnen ook spanningshoofdpijn uitlokken. Een bijzondere vorm van spanningshoofdpijn is de ‘weekendhoofdpijn’ die juist ontstaat door ontspanning en een ander levensritme. Denk hierbij aan het uitslapen in het weekend en de hoeveelheid koffie die erg kan afwijken van het weekpatroon.

Chronisch dagelijkse hoofdpijn
Als mensen iedere dag vijf of meer kopjes/glazen cafeïnehoudende dranken, zoals koffie, thee, ijsthee of cola drinken, kan chronisch dagelijkse hoofdpijn ontstaan. Deze vorm van hoofdpijn verdwijnt na het minderen of stoppen van het innemen van cafeïnehoudende dranken.

Medicatieafhankelijke hoofdpijn
Medicatieafhankelijke hoofdpijn ontstaat wanneer er langdurig (drie maanden of langer) een pijnstiller wordt gebruikt tegen hoofdpijn. Wanneer deze pijnstiller niet voor hoofdpijnklachten wordt gebruikt, ontstaat deze hoofdpijn meestal niet. Medicatieafhankelijke hoofdpijn kan al ontstaan wanneer meer dan drie dagen per week of meer dan drie tabletten per dag paracetamol, ibuprofen of naproxen worden gebruikt.
De klachten verdwijnen na het stoppen van deze medicatie. U kunt zich voorstellen dat dit niet eenvoudig is. Het gebeurt dan ook meestal onder toezicht van een arts.

Clusterhoofdpijn
Clusterhoofdpijn is een eenzijdige, heftige borende pijn die zich rondom of achter het oog concentreert. De aanvallen variëren zeer sterk, zowel de duur van de aanval, het aantal aanvallen per dag, als de duur van de periode (cluster) waarin deze aanvallen plaatsvinden kan verschillen. De periode kan variëren van enige weken tot enkele maanden, waarna een aanvalsvrije periode optreedt. Deze aanvalsvrije periode kan enkele maanden tot zelfs een aantal jaren duren. Het aantal aanvallen per dag kan variëren van twee tot acht. De aanval zelf kan 15 minuten tot drie uur duren. De pijn bij een aanval gaat gepaard met tranende, rode ogen, een verstopte neus en bewegingsdrang. De aanvallen komen meestal ’s nachts voor.
De aanvallen bij clusterhoofdpijn kunnen worden uitgelokt door vaatverwijdende stoffen, zoals alcohol en nitrobaat en door lage zuurstofspanning, zoals in de bergen en bij vliegreizen.In een enkel geval kan clusterhoofdpijn chronisch worden, waarbij jaren achtereen dagelijks aanvallen optreden. Clusterhoofdpijn komt met name bij mannen voor. Er ontstaat een gekmakende, bonzende pijn rond één oog die kan uitstralen naar de slaap of kaak. Er is geen sprake van misselijkheid of braken. Een aanval duurt gewoonlijk niet langer dan een half uur, maar komt gedurende enkele weken tot maanden meerdere keren per dag voor. Hierna volgt een periode zonder aanval.

Kinderen
Migraine en spanningshoofdpijn kunnen al op jonge leeftijd voorkomen. Omdat het voor jonge kinderen moeilijk is om aan te geven wat er precies aan de hand is, is het stellen van een diagnose een lastige zaak. School- en sportprestaties hebben te lijden onder de (niet behandelde) hoofdpijnklachten en buitenspelen is er niet bij.
Het is dus van groot belang dat u contact opneemt met uw arts als uw kind veelvuldig last heeft van hoofdpijn. Als in een vroeg stadium de juiste diagnose wordt gesteld, kan veel leed voorkomen worden.

Wanneer moet u een arts raadplegen
U kunt het beste een arts raadplegen wanneer:

• U vermoedt dat uw klachten worden veroorzaakt door migraine, clusterhoofdpijn, spanningshoofdpijn of medicatieafhankelijke hoofdpijn;

• De hoofdpijn niet verdwijnt, ondanks genomen maatregelen;

• U zware hoofdpijn krijgt, die u niet eerder heeft gehad;

• U zonder aanleiding snel opkomende, heftige hoofdpijn krijgt, waarbij u zich erg ziek voelt.

Wat kunt u er zelf aan doen
Voor een doelmatige behandeling van hoofdpijnklachten is het van belang dat u goed op de hoogte bent van uw eigen persoonlijke omstandigheden. Door het bijhouden van een hiervoor speciaal ontwikkeld hoofdpijndagboek kunnen u en uw arts een duidelijk beeld krijgen van uw klachten. Dit hoofdpijndagboek is verkrijgbaar bij uw Kring-apotheek.

Probeer zoveel mogelijk de uitlokkende factoren te vermijden. Deze staan vermeld bij de verschillende hoofdpijnvormen. Ook het aanpassen van leef- en voedingsgewoonten kan helpen hoofdpijn te verminderen:

• Zorg voor voldoende nachtrust;

• Eet op gezette tijden en sla nooit een maaltijd over;

• Drink minstens twee liter vocht per dag en eet vezelrijke voeding. Dit bevordert de stoelgang en daarmee de uitscheiding van hoofdpijnveroorzakende afvalstoffen;

• Zorg voor voldoende lichaamsbeweging in de frisse lucht;

• Beperk het gebruik van alcohol en koffie (het is verstandig om uw koffiegebruik doordeweeks te beperken, in het weekend niet te laat op te staan en een kopje koffie te nemen op dezelfde tijden als doordeweeks).

Geneesmiddelen
Hoofdpijn wordt door het overgrote deel van de mensen met zelfzorgmiddelen (middelen die je zonder recept kunt kopen) bestreden.
In het geval van hoofdpijn door koorts, een kater of een bijholteontsteking kunt u, indien andere maatregelen niet of onvoldoende helpen, een pijnstiller innemen. Een preparaat dat alleen paracetamol bevat heeft dan de voorkeur. Ook kunt u gebruikmaken van preparaten die ibuprofen of naproxen bevatten. Lees altijd eerst de bijsluiter aandachtig door. Let op eventuele bijwerkingen en op wisselwerkingen met andere geneesmiddelen.
Let op: Gebruik deze zelfzorgmiddelen nooit langer dan 14 dagen zonder uw arts te raadplegen.

Tot slot
Hoofdpijn wordt ervaren als iets wat iedereen wel eens heeft en daar zeur je niet over. In de meeste gevallen wordt hoofdpijn ten onrechte niet als ‘echte’ aandoening gezien, waardoor deze klacht niet vaak aanleiding is om de huisarts te bezoeken. Onderschat echter uw hoofdpijnklachten niet.

Neem contact op met uw huisarts als uw hoofdpijnklachten blijven aanhouden of verergeren ondanks dat u verschillende maatregelen heeft genomen of medicijnen voor uw hoofdpijnklachten gebruikt.