home

adipositas, obesitas, overgewicht

register

ten

Overgewicht
Men spreekt van overgewicht als uw lichaamsgewicht te hoog is in verhouding tot uw lengte.

Bij overgewicht en de daarbij komende risico’s voor de gezondheid is naast de hoeveelheid lichaamsvet ook de verdeling hiervan over het lichaam van belang. Overgewicht hoeft niet altijd te leiden tot lichamelijke klachten, maar langdurig bovenmatig overgewicht brengt een groot risico voor uw gezondheid met zich mee.

Klachten en symptomen
De eerste en meest voorkomende klachten zijn het zich niet lekker voelen en chronische vermoeidheid. Ook kunnen klachten optreden als spataderen, menstruatiestoornissen, lage rugpijn en gewrichtsklachten. Op termijn kunnen ernstige tot zeer ernstige klachten ontstaan zoals: hoge bloeddruk, suikerziekte, hart- en vaatziekte, galsteenziekte en zelfs bepaalde soorten van kanker.

Oorzaak
De oorzaak van overgewicht is duidelijk: het lichaam krijgt (via de voeding) meer energie binnen dan het verbruikt. Dit leidt onvermijdelijk tot vetopslag en gewichtsvermeerdering. Daarbij kunnen veel factoren een rol spelen:

• Verkeerde eetgewoonten en de samenstelling van het voedselpakket. Vooral overmatige vetconsumptie speelt een belangrijke rol.

• Een verstoord hongergevoel, waardoor iemand bijna voortdurend honger heeft.

• Abnormaal eetgedrag kan een psychische oorzaak hebben. Spanningen, frustraties, agressie of teleurstellingen worden als het ware 'weg gegeten'.

• Erfelijke factoren of een stofwisselingsziekte. De stofwisseling is dan zo traag, dat minder moet worden gegeten dan wat 'normaal' gevonden wordt. Deze ziekte moet worden behandeld door een arts.

• Er zijn ook geneesmiddelen die als bijwerking gewichtsvermeerdering hebben.

Gezond gewicht
Er zijn veel grafieken en tabellen die u alles vertellen over het ideale gewicht dat bij uw leeftijd en lengte past. De meest bekende is de body mass index (BMI) Dit gegeven is slechts een gemiddelde, maar is wel een belangrijke indicatie voor het hebben van een gezond gewicht. De BMI kan op eenvoudige manier worden bepaald door de volgende rekensom:

BMI
De BMI wordt gebruikt als afgeleide maat voor de vetmassa, maar is minder goed bruikbaar bij kinderen, ouderen, zwangere vrouwen en mensen met zeer veel spiermassa. Wanneer u een BMI van 30 of hoger heeft, is het noodzakelijk dat u gaat afvallen. Ook bij een BMI tussen de 25 en 30, in het bijzonder als u al gezondheidsproblemen heeft, is het verstandig om uw lichaamsgewicht te verminderen.
Bij personen die dezelfde BMI hebben, kan de hoeveelheid vet in de buikholte aanzienlijk verschillen en daarmee het risico voor de gezondheid. De middelomtrek is een maat voor de hoeveelheid vet in de buikholte. Veel vet in de buikholte is een belangrijke risicofactor voor onder andere diabetes mellitus II en hart- en vaatziekten.

Middelomtrek
De middelomtrek wordt gemeten op het smalste deel van de middel tussen de onderste rib en de bovenkant van het heupbeen. De meting is erop gericht om mensen met een BMI boven de 30 en met BMI tussen de 25/30 en een ongunstige vetverdeling te achterhalen.
Onderstaande indeling geldt voor volwassenen van 18 tot ongeveer 60 jaar.

Wanneer moet u een arts raadplegen
Het is niet verstandig om op eigen houtje te gaan lijnen. Zeker wanneer u in korte tijd erg veel afvalt, is het risico groot dat u een tekort krijgt aan allerlei noodzakelijke voedingsstoffen. Overleg dus altijd eerst met uw huisarts. Dit geldt in het bijzonder als u naast overgewicht ook nog andere gezondheidsklachten heeft. De huisarts kan u eventueel doorverwijzen naar een deskundige organisatie of een diëtist.

Hoe is overgewicht te voorkomen
Eten en drinken leveren de energie die het lichaam nodig heeft om te kunnen functioneren en bewegen. Voor een gezond gewicht en dus ter voorkoming van overgewicht, moet er een evenwicht zijn in de hoeveelheid energie die de voeding levert en de hoeveelheid energie die het lichaam verbruikt. De energiebehoefte verschilt van persoon tot persoon. De hoeveelheid energie die verbruikt wordt, hangt namelijk af van verschillende factoren: geslacht, leeftijd, gewicht, hoeveelheid beweging en de duur en zwaarte van de inspanningen die verricht worden.
Overgewicht kan dus worden voorkomen door een juiste samenstelling van uw voeding. Uw voeding moet zo zijn samengesteld, dat het lichaam precies voldoende bouw en brandstoffen naar binnen krijgt om goed te kunnen functioneren. Belangrijk is dat de voeding gevarieerd is en dat er niet te veel tussendoortjes worden genuttigd. Ook kunt u beter geen maaltijden overslaan en niet te veel alcohol drinken. Alcohol bevordert namelijk de eetlust. Ook lichaamsbeweging draagt bij aan voorkoming van overgewicht en een algemeen betere gezondheid. Op de internetsite van het Voedingscentrum: www.voedingscentrum.nl kunt u uitgebreide informatie vinden over onder andere de verschillende energiebehoeften (uitgedrukt in calorieën) per persoon en een caloriechecker.

Wat kunt u er zelf aan doen
In Nederland heeft bijna de helft van de mannen en veertig procent van de vrouwen overgewicht. In geval van overgewicht helpt vijf tot vijftien procent gewichtsvermindering de eerder genoemde gezondheidsrisico’s aanzienlijk te verkleinen.
De samenstelling van een aangepast voedingspatroon (dieet) kunt u het beste met een diëtist overleggen. Een diëtist is in staat om een dieet aan uw persoonlijke situatie aan te passen.

Veel mensen denken negatief over een dieet. Dit is vaak ten onrechte, want een dieet betekent niet altijd dat u minder moet gaan eten. Het houdt vooral in dat de verhouding van de voedingsmiddelen beter in balans wordt gebracht.

Vaak kunt u gewoon blijven eten wat u lekker vindt en worden alleen het tijdstip van eten en de samenstelling van het menu gewijzigd. Met een op uw persoonlijke situatie afgestemd dieet bent u in staat uw gewicht binnen bepaalde grenzen langdurig constant te houden.

Enkele algemene aanwijzingen om verantwoord af te vallen en te voorkomen dat de kwijtgeraakte kilo’s er snel weer bijkomen:

• Een gemiddeld gewichtsverlies van een halve tot een kilo per week

• Een gevarieerd eetpatroon met een beperkte hoeveelheid calorieën

• Een gevarieerd eetpatroon met een beperkte hoeveelheid calorieën

• Het beperken van de hoeveelheid vet

• Matig zijn met voedingsmiddelen waaraan suiker is toegevoegd

• Het drinken van alcohol beperken

• Regelmaat aanbrengen in het eetpatroon en rustig eten

• Meer bewegen

Het Voedingscentrum kan u over de samenstelling van uw maaltijden informeren. Zij hanteert daarbij de Schijf van Vijf. De voedingsmiddelen zijn hierbij onderverdeeld in vijf categorieën. Door gevarieerd te kiezen uit alle vijf vakken wordt de basis gelegd voor een gezond dagmenu. Tevens zijn voor de vijf vakken met basisvoedingsmiddelen aanbevolen hoeveelheden opgesteld. En om het kiezen gemakkelijker te maken, heeft het voedingscentrum een keuzetabel gemaakt.

Afslankmiddelen
Er zijn veel afslankmiddelen en kuren verkrijgbaar. Deze bevatten vaak vezelrijke producten die een 'vol' gevoel geven en zo het hongergevoel voorkomen. Andere producten zijn zogenaamd energiebeperkt. Ze bevatten noodzakelijke voedingsstoffen als eiwitten en mineralen, maar leveren minder energie dan het lichaam nodig heeft, om te kunnen functioneren. Daardoor gaat het lichaam de vetvoorraad aanspreken.
Voor alle afslankmiddelen geldt dat u ze het beste in overleg met uw huisarts of diëtist kunt gebruiken.

Het gebruik van vochtafdrijvende middelen, vermageringskuren, afslankpillen, laxeermiddelen, hormoonkuren en middelen die de stofwisseling veranderen, is niet aan te bevelen. Veel van deze middelen zijn in Nederland niet vrij verkrijgbaar. Het op eigen initiatief gebruiken van sommige van deze producten is zelfs gevaarlijk en erg kostbaar. Het effect van deze middelen is bovendien van korte duur, waardoor u weer snel op uw oude gewicht komt. Alleen een aangepast voedingspatroon heeft blijvend effect.

Het ideale gewicht bestaat niet. U moet zich lekker en gezond voelen en zeker niet afgaan op wat de reclame voorschrijft. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, hoeft het volgen van een dieet niet altijd vervelend en moeilijk te zijn. Een bezoek aan de diëtist kost vaak minder geld dan allerlei afslankmiddeltjes en geeft bovendien meer kans op een blijvend resultaat.

Meer informatie
Op de website van het Voedingscentrum, www.voedingscentrum.nl, vindt u uitgebreide informatie op het gebied van gezonde voeding en overgewicht.

Bij de Voedingstelefoon kunt u terecht met algemene vragen op het gebied van voeding. Zij zijn op werkdagen van 9.00 tot 17.00 uur bereikbaar op telefoonnummer:
Op www.dietistencooperatie.nl, de site van de Diëtisten Coöperatie Nederland vindt u informatie over de diëtist, gezonde voeding en kunt u een diëtist bij u in de buurt vinden.

De Nederlandse Obesitas Vereniging zet zich in voor de belangen van alle dikke mensen in Nederland. Dat betekent dat zowel mensen die willen afvallen, als mensen die hun dik-zijn willen accepteren of al geaccepteerd hebben, zich thuis kunnen voelen bij de vereniging. Kijk voor meer informatie op www.dikke-mensen.nl.