home

PPD-NOS, Pervasieve ontwikkelingsstoornis

register
BEGINLETTER: index A index B index C index D index E index F index G index H index I index J index K index L index M index N index O index P index Q index R index S index T index U index V index W index X index Y index Z

Inleiding
Pervasieve ontwikkelingsstoornis, niet anderszins omschreven (Pervasive Developmental Disorder - Not Otherwise Specified) is de restgroep van de pervasieve ontwikkelingsstoornissen, aan autisme verwante contactstoornissen die ook niet voldoen aan de criteria voor de stoornis van Asperger, de stoornis van Rett of de desintegratiestoornis, zoals beschreven in het handboek DSM. Vaak wordt de Engelstalige afkorting PDD-NOS gebruikt.

PDD-NOS
Onder PDD-NOS vallen stoornissen die niet voldoen aan de criteria van de andere aandoeningen in de groep. Zo zijn in de restgroep aandoeningen ondergebracht als atypisch autisme en MCDD. Omdat PDD-NOS (in het Nederlands dus POS-NAO) een restgroep is en de symptomen in vorm en intensiteit uiteenlopen, zijn er geen 'harde' criteria. Wel bestaan enige richtlijnen: Er is een ernstige achterstand of beperking in de sociale interactie; daarbij bestaan er tekortkomingen in de (non-)verbale communicatievaardigheden of is er sprake van stereotiep gedrag en interesse[1]. In de differentiaaldiagnose moet worden uitgesloten dat er sprake is van een andere pervasieve ontwikkelingsstoornis. Ook moet (met name bij volwassenen) worden uitgesloten dat de symptomen het gevolg zijn van schizofrenie, schizotypische persoonlijkheidsstoornis of ontwijkende persoonlijkheidsstoornis.
Mensen met PDD-NOS hebben (vaak) veel structuur nodig. Ze zijn niet (altijd) in staat goed te reageren op een niet vooraf geplande gebeurtenis. Vaak hebben ze ook minder controle over hun lichamelijke bewegingen, maar het grootste probleem is soms dat ze zich niet kunnen inleven in anderen, op uitzonderingen na. Ze kunnen (erg) op zichzelf gericht zijn en hebben vaak achterstanden op emotioneel, sociaal en motorisch gebied.
PDD-NOS is niet altijd even ernstig. Er zijn veel gradaties tussen mensen die aan de stoornis lijden. Ze hebben meestal wel allemaal met elkaar gemeen dat ze veel behoefte hebben aan structuur en een duidelijke dagplanning zodat ze niet voor verrassingen komen te staan.

Kenmerken
Kinderen met PDD-NOS hebben vaak tekortkomingen in hun sociale vaardigheden. Ze kunnen moeilijk overweg met leeftijdsgenootjes. Ze hebben moeite om te laten zien wat ze voelen qua emoties. Ze hebben vaak moeite met het herkennen van emoties bij anderen en kunnen zich daar dan niet op aanpassen. Hierdoor ontstaat vaak de afstand die kinderen met PDD-NOS hebben tot leeftijdsgenootjes.
Vaak kunnen kinderen met PDD-NOS moeilijk fantasie van werkelijkheid scheiden; als ze bijvoorbeeld in een televisieserie iemand dood zien gaan, dan is deze volgens hen ook echt dood. Daarbij snappen ze vaak woordspelingen en uitdrukkingen niet, omdat ze alles heel letterlijk nemen. Als je bijvoorbeeld zegt dat de buurvrouw naast haar schoenen loopt, zal het kind met PDD-NOS naar de buurvrouw gaan kijken, of ze letterlijk naast haar schoenen staat, tenzij het kind de uitdrukking uitdrukkelijk al van buiten en binnen kent. Dit gebeurt vooral op jonge leeftijd. Ook denken kinderen met PDD-NOS vaak in hokjes, alles heeft een eigen plekje.

Oorzaken en gevolgen
De oorzaak van PDD-NOS is niet duidelijk. Men vermoedt dat een stoornis in de ontwikkeling van de hersenen gevolgen heeft voor het verwerken van informatie. Dit betekent een ernstige beperking voor het hele toekomstige leven van het kind, want het verdwijnt niet.
Het komt wel voor dat een kind/volwassene beter leert omgaan met PDD-NOS en gedrag en handelingen aanleert. Hetzelfde geldt ook vaak voor de stoornis van Asperger en hoogfunctionerend autisme.
Het komt voor dat mensen hoog- tot zeer hoog begaafd zijn, in combinatie met PDD-NOS. Vaak wordt hun breincapaciteit niet volledig benut, simpelweg vanwege het feit dat de PDD-NOS dit blokkeert. Dit heeft te maken met verschil in verbale en performale intelligentie. Veel weten en er naar kunnen handelen is een groot probleem bij mensen met PDD-NOS. Ook komt het vaak voor dat men niet goed kan plannen, puur omdat ze vaak geen overzicht hebben.Dit kenmerk is tevens een veelgehoord verschijnsel bij o.a. mensen met het syndroom van Asperger, hoogfunctionerend autisme en NLD.

Raakvlakken ADHD
Hyperactiviteit en slechte concentratie worden bij veel kinderen met PDD-NOS waargenomen. In die zin lijkt er een relatief grote overlap met de stoornissen ADHD en ADD te zijn. Belangrijk verschil is dat concentratieproblemen en hyperactief gedrag bij PDD-NOS een andere onderliggende oorzaak vinden dan bij AD(H)D. De diagnosticus moet aan de hand van bijv. testen en onderzoeken de differentiaaldiagnose kunnen stellen.

Ondersteuning
Er zijn diverse instanties waar mensen met een autistische stoornis terechtkunnen voor begeleiding en/of lotgenotencontact. Naast officiële instanties zoals het GGZ zijn er verenigingen zoals PAS (Personen uit het Autisme Spectrum) (welke zich richt op normaal begaafde volwassenen (18+) met autisme) en de NVA (Nederlandse Vereniging voor Autisme) (welke zich vooral richt op ouders met autistische kinderen).