buiktyfus (Salmonella)
Salmonella Typhi
Inleiding
Buiktyfus is een besmettelijke darmziekte, veroorzaakt door een bacterie
Salmonella Typhi. De ziekte komt in Nederland zelden voor en dan bijna
alleen bij mensen die in het buitenland geweest zijn. De ziekte kan ernstig
verlopen.
Ziekteverschijnselen van buiktyfus
De ziekte begint geleidelijk, met koorts (die langzaam hoger wordt) en
hoofdpijn, buikpijn en minder eetlust. Meestal is er in het begin
verstopping, daarna soms diarree. Later kunnen sufheid en rode vlekken op de
huid van de buik ontstaan. Na besmetting duurt het gemiddeld 8 tot 14 dagen
voordat er ziekteverschijnselen optreden. Mensen kunnen er erg ziek van zijn
of zelfs overlijden.
Na het doormaken van buiktyfus ontstaat tijdelijk enige bescherming tegen de
ziekte. Mensen kunnen de ziekte meerdere keren doormaken.
Hoe kun je buiktyfus krijgen en hoe kun je anderen besmetten?
De ziekte komt bijna alleen voor in het buitenland, in gebieden met minder
goede hygiënische omstandigheden. De bacterie zit in ontlasting, urine en
bloed van mensen die besmet zijn. In Nederland kan besmetting wel optreden
via contact met een besmette toiletbril, spoelknop en andere voorwerpen.
Door contact met deze voorwerpen kan de bacterie aan de handen komen en
daarna in de mond terechtkomen.
In het buitenland kan besmetting ook plaatsvinden door eten van besmette
rauwe groenten en fruit, melkproducten, rauwe schelpdieren en ijs en door
drinken van besmet water.
Zolang de bacterie in de ontlasting voorkomt, kunnen mensen anderen
besmetten, ook al zijn er geen ziekteverschijnselen. Besmettelijkheid kan 2
tot 4 weken blijven bestaan vanaf de eerste ziektedag. Een enkeling houdt de
bacterie langdurig bij zich. Deze dragers van de bacterie zijn besmettelijk
voor anderen, ook al zijn er langere tijd geen ziekteverschijnselen.
Wie kan buiktyfus krijgen en wie loopt extra risico?
Mensen die reizen van en naar gebieden met minder goede hygiënische
omstandigheden lopen risico op besmetting. Mensen bij wie het immuunsysteem
niet goed werkt, zoals bij HIV, mensen die maagzuurremmers gebruiken en
mensen met chronische darmaandoeningen zijn gevoeliger voor het krijgen van
buiktyfus.
Hoe kan buiktyfus worden voorkomen?
Voor adviezen voor reizigers wordt verwezen naar reizigersinformatie. Door
vaccinatie wordt het risico om buiktyfus te krijgen kleiner.
Goede hygiëne helpt om verspreiding van de ziekte te voorkomen. De volgende
maatregelen zijn dan belangrijk:
-
Was de handen na gebruik van het toilet of na het helpen bij toiletbezoek van kinderen, na het verschonen van een kind, voor het bereiden van voedsel en voor het eten.
-
Maak minimaal eenmaal per dag, maar afhankelijk van de situatie vaker, het toilet schoon. Gebruik van gewone schoonmaakmiddelen is voldoende.
-
Werk van schoon (deurklink, kraan, trekker of drukknop) naar minder schoon (toiletbril, toiletpot). Gebruik schoonmaakdoekjes die voor het toilet zijn gebruikt niet voor andere schoonmaakwerkzaamheden. U kunt nog beter wegwerpdoekjes gebruiken.
• Verschoon dagelijks de handdoek in het toilet.
• Houd de nagels kort.
• Vermijd gemeenschappelijk gebruik van washandjes, handdoeken en tandenborstel.
Is buiktyfus te behandelen?
De patiënt wordt behandeld met antibiotica. Na behandeling genezen de meeste
mensen van de ziekte. Om vast te stellen of de bacterie verdwenen is zal
ontlasting worden onderzocht. Mensen die de bacterie lange tijd bij zich
houden (‘dragers’) kunnen extra antibiotica krijgen waardoor de bacterie kan
verdwijnen.
Kan iemand met buiktyfus naar kindercentrum, school of werk?
-
Kindercentrum/ school
Omdat het een besmettelijke ziekte is mag een kind en/of de contacten daarvan niet zomaar naar een kindercentrum of basisschool. Of en hoe lang zieke kinderen niet naar school of kindercentrum mogen zal door de GGD in overleg met ouders en school of kindercentrum worden bepaald. Informeer altijd de leiding. Die kan andere ouders informeren,.zodat die alert kunnen zijn op verschijnselen van buiktyfus bij hun kind. -
Werk
Mensen die werken in de levensmiddelensector of de gezondheidszorg mogen niet werken. In overleg met de GGD en de arbodienst dienen afspraken te worden gemaakt over werkhervatting.
Wat doet de GGD?
De GGD zal proberen te achterhalen waar de besmetting heeft plaatsgevonden
om te voorkomen dat er nog meer mensen ziek worden
Voor adviezen aan reizigers wordt verwezen naar de reizigersafdeling van de
GGD.
Gevaarlijke resistente buiktyfus
Wetenschappers maken zich zorgen over een resistente vorm van buiktyfus die
zich de afgelopen jaren heeft verspreid over Azië en Afrika. De ziekte wordt
veroorzaakt door een bacterie die wordt overgedragen door voedsel. Patiënten
kunnen last krijgen van misselijkheid, buikpijn, koorts en vlekjes op de
borst. Zonder behandeling kan de ziekte dodelijk zijn.
Zo'n 74 medische wetenschappers uit verschillende landen hebben bijgedragen
aan een onderzoek naar de "superbacterie", genaamd H58. De onderzoekers
spreken van een "epidemie" en een "groeiende bedreiging voor de gezondheid".
Resistentie van bacteriën wordt onder meer veroorzaakt door overmatig
gebruik van antibiotica. Niet enkel het gebruik bij geneeskunde maar ook
toepassing in de veeteelt kan uiteindelijk tot moeilijk te bestrijden
infecties bij de mens leiden.
Per jaar krijgen 30 miljoen mensen wereldwijd buiktyfus. Het deel dat besmet
is met de H58-bacterie wordt steeds groter.