home

kinkhoest, pertussis

register
BEGINLETTER: index A index B index C index D index E index F index G index H index I index J index K index L index M index N index O index P index Q index R index S index T index U index V index W index X index Y index Z

Bordetella Pertussis

Algemeen
Difterie wordt veroorzaakt door een bacterie (Corynebacterium diphteriae) die zich gemakkelijk vermeerdert. De bacterie produceert een gifstof die de weefsels beschadigt. Vooral de bovenste luchtwegen lopen schade op, maar ook het weefsel van het hart en het zenuwstelsel raken aangetast.
Besmetting vindt plaats van mens op mens door hoesten en niezen, of door contact met opgehoest materiaal of pus van een wond. Ook besmette melk of besmet voedsel kan de ziekte veroorzaken. De incubatietijd is 2 tot 5 dagen. Iemand kan besmet zijn met de difteriebacterie zonder zelf ziek te zijn, maar kan anderen dan wel ongemerkt besmetten.

Ziekteverschijnselen

• Keelpijn, hangerigheid en koorts.

• Slikklachten, misselijkheid en overgeven komen.

• Bij keeldifterie: een grijze aanslag op de amandelen en in de keelholte.

• Soms is de hals sterk opgezwollen. Als dit heel erg is, kan iemand het benauwd krijgen en zelfs stikken.

• Soms alleen een neusinfectie.

Complicaties
Difterie kan tot verstikkingsgevaar leiden. Bij 10 tot 20% van de patiënten tast het gif van de bacterie de hartspier aan. Ook het zenuwstelsel kan beschadigd raken. Verder kan iemand zich erg verslikken, gaan scheel kijken of minder goed zien. Later kan spierzwakte van de ledematen optreden. De complicaties kunnen dodelijk zijn. De risico’s zijn het grootst bij jonge baby’s en heel oude mensen. Difterie kan behandeld worden met difterieantitoxine en antibiotica. Maar dit doet niets tegen al ontstane schade.

Het effect van vaccinatie
Tot na de Tweede Wereldoorlog kregen elk jaar gemiddeld 3.000 mensen difterie, met uitschieters tot enkele tienduizenden patiënten in beide wereldoorlogen. 5 tot 10% van de patiënten ging dood, bij de rest duurde het herstel lang en er was soms blijvende schade. Sinds de start van de grootschalige vaccinatie in de jaren vijftig is de ziekte bijna verdwenen. De difterievaccinatie zit sinds 1957 in het Rijksvaccinatieprogramma. Als iemand volledig gevaccineerd is (zes prikken) is hij of zij ongeveer tien jaar beschermd. Voor extra bescherming, bijvoorbeeld vanwege een verre reis, is het verstandig een herhalingsvaccinatie te halen.

Het vaccinatieschema

• DKTP-Hib: op de leeftijd van 2, 3, 4 en 11 maanden. (Kinderen met een verhoogde kans op hepatitis B krijgen bij 2, 3, 4 en 11 maanden het DKTP-Hib-HepB-vaccin.)

• DKTP: op de leeftijd van 4 jaar.

• DTP: op de leeftijd van 9 jaar.

• Revaccinatie met DTP bij reizen naar gebieden met difterie.

De DKTP-Hib(-HepB) wordt tegelijk gegeven met de inenting tegen pneumokokkenziekte, maar wordt op een andere plaats ingespoten.

Mogelijke bijwerkingen van de DKTP-Hib(-HepB)-vaccinatie

• Verschijnselen rond de prikplek (pijn, roodheid, zwelling).

• Koorts, huilen hangerigheid.

• Langdurig (langer dan 3 uur) ontroostbaar huilen (bij circa 1 op de 500 tot 2000 kinderen).

• Collaps (wegraken) (bij minder dan 1 op de 1000 kinderen).

• Verkleurde benen (bij minder dan 1 op de 1000 kinderen).

• Zeer hoge koorts (komt heel zelden voor).

• Koortsstuipen (bij minder dan 1 op de 10.000 kinderen).

Bijwerkingen van de DKTP- en DTP-vaccinatie zijn milder dan die van het DKTP-Hib-(HepB-)vaccin. Dat komt doordat de kinderen ouder zijn als ze de DKTP- en DTP-prik krijgen en doordat de vaccins anders van samenstelling zijn. Oudere kinderen kunnen wel, zoals bij elke injectie, flauwvallen.