atherosclerose, aderverkalking
ten
Atherosclerose is over de hele wereld de voornaamste oorzaak van cardiovasculaire mortaliteit. Het is een aandoening van de slagaderwand die geleidelijk erger wordt en de doorvoer van bloed belemmert. De term is een samenvoeging van twee Griekse woorden: athera, dat brij betekent, en skleros, dat verharding betekent. Dat geeft goed de toestand weer van de slagaders van mensen die erdoor getroffen zijn: hard en stijf aan de buitenkant van de wand en bezaaid met min of meer soepele of vaste zones aan de binnenkant. Die zones noemen medici atheroomplaques. Het zijn afzettingen van vetten die zich bevinden in het gedeelte van de wand die zich het dichtst bevindt bij de plaats waar het bloed circuleert. De vetafzettingen zijn bedekt met een min of meer dik en dus min of meer vast vezelig kapsel. Het voornaamste bestanddeel van atheroomplaque is cholesterol.
Atherosclerose kan alle slagaders in het menselijk lichaam treffen. In de slagaders die het hart voeden – de kransslagaders – veroorzaakt atherosclerose gevaar voor coronaire insufficiëntie, een term die betekent dat de kransslagaders niet meer in staat zijn de hoeveelheid bloed te leveren die het hart op grond van de omstandigheden nodig heeft. De meest voorkomende klinische uitingen van coronaire insufficiëntie zijn angina pectoris en vooral de acute coronaire syndromen, waarvan het infarct veruit het bekendste is.
Wanneer de atherosclerose de hersenslagaders treft, zijn de symptomen neurologisch van aard; meestal gaat het dan om een voorbijgaande ischemie (min of meer het equivalent van angina pectoris) en om een beroerte (men spreekt in het medisch jargon van een cerebrovasculair accident CVA), die het equivalent is van een hartinfarct.
Atherosclerose heeft vele oorzaken.
Op een aantal daarvan heeft men geen vat, zoals ouder worden, familiale voorbeschiktheid of het feit dat men een man is (dat is een factor die voorbeschikt tot atherosclerose die vroeger optreedt dan bij vrouwen, die tot hun menopauze een relatieve bescherming genieten dankzij de afscheiding van oestrogenen).
Maar er zijn ook heel wat factoren waartegen men wél efficiënt kan optreden. De voornaamste zijn:
- Roken, dat een vernauwing van de diameter van de slagaders (vaatvernauwing) veroorzaakt en dus bijdraagt tot een verergering van de gebrekkige bloedtoevoer naar het hart. Bij rokers ligt het risico van een hartinfarct 3 keer zo hoog als bij niet-rokers.
- Hoge bloeddruk, die het hart verplicht zich krachtiger samen te trekken om het bloed naar de organen te pompen. Dat extra werk maakt de slagaderwanden en het kapsel dat de atheroomplaques afdekt kwetsbaarder.
- Te veel cholesterol, wat de plaquevorming in de hand werkt. Bovendien draagt een teveel aan cholesterol er in combinatie met de andere risicofactoren toe bij dat de vaatwanden sterker aftakelen.
- Diabetes, dat op zichzelf al de slagaderwanden aantast, verergert ook de schadelijkheid van de andere risicofactoren die iemand vertoont.
Zodra de atherosclerose zich nestelt (en dat begint al op vrij jonge leeftijd) is de weg terug erg moeilijk. Men kan bijgevolg beter alle troeven in de hand houden door te proberen dat te vermijden. Voldoende bewegen, een gezond lichaamsgewicht, gevarieerde, gezonde en op de behoefte afgestemde voeding, en risicofactoren op de aangewezen manier aanpakken: dat zijn de wapens waarover u beschikt. U hoeft ze slechts te gebruiken.