home

  

amblyopie, lui oog

register

  

ten

 

 

 

  

Beschrijving
Amblyopie (zwakzichtigheid van een van de twee ogen) wordt ook wel een 'lui oog' genoemd. Een verwarrende benaming, want het oog is zeker niet lui. Er is iets mis in de informatieverwerking in de hersenen waardoor de ogen niet optimaal kunnen samenwerken. Amblyopie is het resultaat van die verandering in het visuele systeem. Amblyopie ontwikkelt zich vaak bij strabisme (scheel zien) en hypermetropie (verziendheid). Dit gebeurt dan op de kritische leeftijd van 18 maanden, dan is het kind daar zeer gevoelig voor. In andere gevallen ontwikkelt het zich in ieder geval voor de leeftijd van 8 jaar.
Amblyopie kenmerkt zich door wazig zien met één (meestal) of twee (soms) ogen, wat niet met een bril of lens tot de gewenste sterkte gecorrigeerd kan worden. Er zijn verschillende soorten van amblyopie.

Vormen van amblyopie
Amblyopie komt in verschillende vormen voor:

  • congentaal (aangeboren);
  • infantiel (op jonge leeftijd ontwikkeld);
  • emotioneel;
  • toxisch;
  • functioneel (door visuele verstoringen veroozaakt).

Optologie heeft zijn eigen visie over amblyopie. Volgens de optoloog is amblyopie een uitzonderlijke visuele ontwikkeling. Normaal ontwikkelt het visuele systeem zich symmetrisch en sequentieel. Bij het amblyope kind is dit anders. Opvallend is b.v. het niet kruipen, te vroeg lopen en spreken, asymmetrische lichaamshouding, zwakke ooghandcoordinatie, slecht dieptezicht. Dit alles toont een beeld van iemand die zijn handelen moet bedenken. Deze kinderen hebben te weinig visueel inzicht en compenseren dat met beredeneerd handelen om zekerheid te creeren. Dit houdt deze strategie ook in stand. Het is dus heel belangrijk dat dit proces zo snel mogenlijk onderbroken wordt.

kenmerken
Tijdens het optologisch onderzoek wordt gekeken naar de motorische ontwikkeling , occulomotorische vaardigheid, visueel zintuiglijke gevoeligheid en sensorische integratie en funktieverschil tussen de ogen. De verwachting bij amblyopie is dat meerdere van de volgende symptomen gevonden worden:

  1. motorische asymmetrie;
  2. zwakke lichaamshouding en lichaamsbesef;
  3. funktieverschil tussen het rechter en linker oog;
  4. één te dominant oog;
  5. anisometropie (sterkte verschil);
  6. onvoldoende visuo-motorperceptie (ruimte wordt niet herkend).

Deze verstoringen veroorzaken een bepaalde strategie bij het kind om zijn omgeving te begrijpen en verklaren. Ruimte wordt telkens benoemd, in plaats van ervaren. Het woord is belangrijker dan het beeld. Het visuele systeem is er om je op de omgeving te kunnen orienteren. Elke tweeogige fixatie leidt tot een plaatsbepaling. Door verschillende fixaties in de omgeving te maken, wordt de ruimte duidelijk en zeker. Dit én de interpretatie van de faktor "tijd" zorgt er voor dat je je er veilig in kan bewegen. De amblyoop kan dit niet. Hij redeneert zich veilig. Deze kinderen maken een intelligente indruk door dit soort verklaringen. Ouders en andere volwassenen reageren hier heel vaak positief op en houden dit zo ongewild in stand. In werkelijkheid is er onzekerheid en behoefte tot bevestiging.

Is er wat aan te doen
Het behandelen van amblyopie bestaat natuurlijk uit eerst het onderzoek, dat moet aangeven met welke vorm we te maken hebben. Daar zal een bril voorgeschreven worden en of visuele training. Omdat het probleem op jonge leeftijd al is ontstaan, kan de behandeling lang duren. Het is dan ook een complex probleem. Wij zijn geen voorstander van het afplakken van het niet luie oog. We proberen het systeem zo snel mogelijk in balans te krijgen en zo veel mogelijk twee-ogig te laten functioneren. Zodat de informatieverwerking onmiddellijk al verbeteren zal. Regelmatige controle zal noodzakelijk zijn om het proces goed te kunnen sturen.

Wat is strabisme
De ogen zitten in de oogkas en worden door spieren bewogen. Dit zijn spieren die bewust gestuurd kunnen worden. Ze bewegen de ogen alle richtingen uit: naar boven en beneden, naar links en rechts, diagonaal, ronddraaiend. De bedoeling is dat beide ogen samen gestuurd worden, zodat ze op de zelfde plek in de ruimte gericht zijn. Dan kan er een enkelvoudig beeld gezien worden en is er de voorwaarde voor diepte zien en plaatsbepaling aanwezig. Indien één van de twee ogen zich op een andere plek richt, zie je een verschil in de beide oogstanden. Dit wordt scheelzien genoemd: een oog staat naar binnen of naar buiten gericht, het kan ook naar boven of beneden zijn. Afgezien van het feit dat het niet 'mooi' staat, is er een veel belangrijker probleem: de persoon ziet geen diepte en soms dubbel. Dit betekent: niet goed afstanden schatten en daardoor zich onveilig voelen in de ruimte. Om zich toch staande te kunnen houden, gaan mensen dan compenseren. Veelal door te beredeneren hoe de ruimte in elkaar zit, in plaats van dat in één keer te kunnen waarnemen.

Is er iets aan strabisme te doen
Ja, er is wat aan te doen. De oogstand kan recht gezet worden door een operatie. Er kan een bril voorgeschreven worden. De optoloog zal voor het laatste kiezen, gecombineerd met oefeningen doen. Het doel zal zijn de ogen te leren sturen en samenwerken. Dit is een proces wat veel tijd zal vergen en het wordt gecontroleerd door tussentijdse visuele analyses, waar de glazen van de bril mogelijk vervangen moeten worden door andere. Het proces zal stap voor stap gaan.

Er is een relatie tussen amblyopie en strabisme
Door de afwijkende oogstand is er geen samenwerking mogelijk met de beide ogen. Eén van de twee zal aan het werk zijn en de informatie van dat oog zal door de hersenen herkend worden en verwerkt. Die van het andere wordt genegeerd. Daardoor zitten er ook minder actieve cellen in dat oog. De waarneming daarvan wordt waziger en waziger. Het 'luie' oog ontstaat.

Waarom zou er iets aan gedaan moeten worden
Het is voor ieder mens van immens belang dat hij zich veilig voelt in de wereld. Weten waar hij is en waar de dingen om hem heen zijn, geven deze veiligheid. Weten of iets op je af komt, hoeveel tijd je hebt om over te steken, of een auto parkeren, heeft allemaal te maken met goed diepte zien. Dit is voor ons de belangrijkste reden om aan amblyopie en strabisme te werken. Kunnen oordelen over de ruimte en tijd. Als je niet tweeogig kijkt is dat niet mogelijk. Dan moet je dat beredeneren.