ziekte van Bechterew, spondylitis ankylopoëtica
Beschrijving
De ziekte van Bechterew, ook wel spondylitis ankylopoëtica ('haken vormende
ontsteking van de wervelkolom') of ankyloserende spondylitis geheten, is een
gewrichtsontsteking van de wervelkolom. De ziekte behoort tot de
spondylartropathieën.
De ziekte is vernoemd naar de Russische neuroloog en psychiater Vladimir
Bechterew (1857-1927) die in 1892 voor het eerst deze (reumatische)
aandoening beschreef. Het is een aandoening waarbij ontsteking van
gewrichten in de wervelkolom en het bekken tot pijn en stijfheid kunnen
leiden. Er kunnen ook symptomen in andere organen en orgaansystemen
optreden. Het begint meestal tussen het 15e en 25e levensjaar, vaker bij
mannen dan bij vrouwen. De ziekte van Bechterew komt vaak voor bij mensen
die lijden aan de ziekte van Crohn.
Klachten
De ziekte van Bechterew begint meestal sluipend. Soms duurt het vele jaren
voordat de diagnose wordt gesteld. Beginsymptomen kunnen zijn:
-
Ontsteking van het regenboogvlies in het oog;
-
Een langdurige gewrichtsontsteking van bijvoorbeeld een knie;
-
Voorbijgaande zenuwpijnen in borst, buik of benen;
-
Een beklemd gevoel op de borst in de nacht;
-
Ontstekingen van achillespezen.
-
Meestal begint de ziekte echter met lage rugpijn en stijfheid.
Mensen met deze aandoening zijn ’s ochtends
opvallend stijf in de rug, die ook pijnlijk is. Typerend is dat bij bewegen
de pijnklachten geleidelijk aan kunnen verdwijnen. Ontstekingen van de
SI-gewrichten, die het heiligbeen met het de rest van het bekken verbinden
zijn vaak al in een vroeg stadium op röntgenfoto’s te zien.
Diagnose
Die wordt gesteld aan de hand van:
-
De klachten van pijn en stijfheid;
-
De bewegingsbeperking van de rug;
-
Bloedonderzoek;
-
Röntgenonderzoek. MRI onderzoek laat vaak eerder de afwijkingen zien dan conventionele radiodiagnostiek.
Door abnormale botvorming rond de gewrichten
die de wervels met elkaar verbinden, ontstaat de bewegingsbeperking van de
rug. Ook peesaanhechtingen kunnen verharden.
Foto’s van de onderrug kunnen deze botvorming aantonen naast het aantonen
van ontsteking van de bekkengewrichten.
Met bloedonderzoek kan een verhoogde bloedbezinking worden gevonden. Mensen
met de ziekte van Bechterew zijn relatief vaak drager van een bepaald
kenmerk in het bloed, het zogenaamde HLA-B27. Van de mensen met dit
leukocytenantigeen heeft ca 5% de ziekte. Van de mensen met de ziekte van
Bechterew heeft ca 95% het antigeen. Het antigeen is dus een hulpmiddel bij
de diagnostiek, vooralsnog is er geen gouden standaard om de ziekte aan te
tonen.
Behandeling
Wanneer niets wordt gedaan dan kan de wervelkolom uiteindelijk in een
benige zuil veranderen. Dit geeft op een röntgenfoto uiteindelijk een
karakteristiek beeld, de zgn. “bamboo-spine”. Daarom moet iemand met
deze ziekte dagelijks oefenen om de rug zoveel mogelijk beweeglijk en in
ieder geval recht te houden. Gebeurt dit niet dan zullen de meeste
lijders uiteindelijk geheel krom groeien zodat ze op latere leeftijd nog
slechts met moeite naar voren kunnen kijken.
Andere behandelingen zijn:
-
Ontstekingsremmende medicijnen: zogenaamde NSAID’s;
-
Fysiotherapie ten behoeve van houdingsadviezen en instructies voor oefeningen;
-
TNF blockers, zogenoemde biologicals als Enbrel en Humira.
Overige maatregelen die eventueel nodig zijn,
zoals behandeling van een regenboogvliesontsteking, aangepaste schoenen bij
achillespeesontstekingen en bijvoorbeeld aanpassing van het meubilair.
De ziekte is niet te genezen maar wel draaglijker te maken en een aantal
ernstige gevolgen zijn bij zorgvuldige behandeling wel te voorkomen.
Houdingscorrectie
Het vastgroeien van de wervelkolom kan leiden tot ernstige kyfose
en/of scoliose (voorovergebogen en zijwaartse houdingsafwijkingen).
Het is echter mogelijk om d.m.v. een operatieve wervelkolomcorrectie
de oorspronkelijke houding te herstellen of tenminste te verbeteren.
Beter is ervoor te zorgen dat de verstijving niet in gebogen houding
optreedt.