ziekte van Hashimoto, autoimmuunthyroïditis
Hakaru Hashimoto
(1881 - 1934)
Zie ook:
Inleiding
De ziekte van Hashimoto is een ziekte van de
schildklier, waarbij ons eigen afweersysteem zich richt tegen
schildkliercellen, waardoor deze cellen kapot gaan en de schildklier
geleidelijk langzamer gaat werken en steeds minder schildklierhormoon maakt.
Er ontstaat dan hypothyreoidie ofwel een te traag werkende schildklier.
Schildklier
De schildklier ligt aan de voorzijde van de hals juist onder de
adamsappel. De schildklier bestaat uit een linker en een rechter kwab, die
door een brug van schildklierweefsel met elkaar verbonden zijn.
De schildklier maakt schildklier-hormonen: T4 (dat is thyroxine) en in
mindere mate ook T3 (dat is tri-jodothyronine), die aan de bloedbaan
afgegeven worden. Met het bloed worden T4 en T3 vervoerd naar de andere
weefsels. Hoeveel schildklier-hormoon er geproduceerd moet worden, regelt de
schildklier dit in nauwe samenspraak met de hypofyse, een klein hormoon-producerend orgaantje in de hersenen. Als de schildklier te weinig
schildklierhormoon maakt, en er meer nodig is, reageert de hypofyse hierop
met een verhoging van de afgifte van TSH (thyreoid/schildklier stimulerend
hormoon), waardoor de schildklier weer harder gaat werken en de
schildklierhormoonproduktie weer stijgt.
Schildklierhormoon oefent zijn werking uit op alle lichaamscellen en heeft
met name effecten op de stofwisseling en op het hartritme. Tijdens de
zwangerschap is schildklierhormoon onder andere van belang voor de
hersenontwikkeling van het kind.
Veroorzaker
De oorzaak is een autoimmuun ziekte, dat wil zeggen een aandoening,
waarbij ons eigen afweersysteem zich richt tegen lichaamseigen cellen, in
dit geval de schildkliercellen, waardoor deze cellen kapot gaan en de
schildklier geleidelijk langzamer gaat werken en steeds minder
schildklierhormoon maakt. Dit is een zeer langzaam verlopend proces, zodat
er meestal heel geleidelijk steeds meer klachten ontstaan naarmate de
schildklier minder hormoon uitscheidt. Het is niet duidelijk waarom ons
afweersysteem zich tegen de schildkliercellen richt. Het is wel bekend dat
dit vaker voorkomt bij mensen met een bepaalde erfelijke aanleg en met
andere auto-immuunziekten in de familie. De ziekte van Hashimoto is een veel
voorkomende ziekte, die vooral volwassen vrouwen treft.
 |
Verschijnselen De verschijnselen van de ziekte van Hashimoto ontstaan doordat de schildklier te weinig of geen schildklierhormoon meer produceert. Er ontstaan klachten, waarvan de ernst afhangt van de mate van inactiviteit van de schildklier en de snelheid waarmee de hypothyreoidie is ontstaan. Meestal gaat de funktie van de schildklier zo langzaam achteruit dat u er gedurende langere tijd nauwelijks iets van merkt. Klachten die kunnen ontstaan zijn vermoeidheid, kouwelijkheid, afname van de menstruatie-frequentie, gewichtstoename, haaruitval, het droger en dikker worden van de huid, trage stoelgang (obstipatie), verlaging van de toon van uw stem, afname van uw gehoor, pijn en krampen in spieren, tintelingen in vingers en handen en psychische stoornissen. De arts vindt bij lichamelijk onderzoek soms een struma, een vergroting van de schildklier. Als er een struma ontstaat, leidt dit soms ook tot locale klachten (gevoel dat er iets in de weg zit in de keel, gevoel dat het slikken moeilijker gaat). |
Hoe wordt de diagnose ‘Ziekte van Hashimoto’ vastgesteld?
Naar aanleiding van uw klachten en de bevindingen bij lichamelijk onderzoek
zal er bij de arts een verdenking ontstaan op de ziekte van Hashimoto.
Aanvullend bloedonderzoek (bepaling van vrijT4 en TSH), zal de diagnose
verwerpen danwel bevestigen.
Behandelwijze
Behandeling van de ziekte van Hashimoto vindt plaats door pillen
met schildklierhormoon (levothyroxine, T4) voor te schrijven. Er is geen
bewijs dat toevoeging van het schildklierhormoon T3 nuttig is. Op onze
polikliniek wordt T3 dan ook niet voorgeschreven. Levothyroxine dient 's
morgens op een lege maag een half uur (of langer) voor het ontbijt met wat
water ingenomen te worden. Bij het voorschrijven van de dosis wordt door uw
behandelend arts ook gekeken naar uw persoonlijke situatie, zoals
bijvoorbeeld het gebruik van bijkomende medicijnen. Gezien gelijktijdige
inname van melk of ijzertabletten de opname van schildklierhormoon
vermindert, moet men dit voorkomen.
Ons advies is, dat u minstens één maal per jaar de schildklierfunctie laat
controleren. Dit zal meestal via de huisarts plaatsvinden.
Ziekte en zwangerschap
Tijdens de zwangerschap neemt de behoefte aan schildklierhormoon
vaak met 25-50% toe en moet de dosis schildklierhormoon vrijwel altijd
verhoogd worden. Dit is van groot belang omdat het ongeboren kind met name
de eerste 20-25 weken van de zwangerschap voor zijn
schildklier-hormoonvoorziening afhankelijk is van de passage van
schildklierhormoon van de moeder over de placenta. Het ongeboren kind heeft
schildklierhormoon met name nodig voor zijn hersenontwikkeling. Het is
daarom erg belangrijk dat u, zodra u denkt zwanger te zijn, dit bevestigt
met een zwangerschapstest, en als deze positief is meteen de
schildklierfunktie laat bepalen. Dit kunt u laten doen bij de huisarts of
bij onze polikliniek. Tijdens de zwangerschap dient elke 6 weken de
schildklierfunktie gecontroleerd te worden en de thyrax dosering aangepast
te worden op geleide van de bloeduitslagen. Direct na de bevalling kunt u de
dosis levothyroxine weer terugbrengen tot de dosis die u voor de
zwangerschap had.
Bron: afdeling Endocrinologie, LUMC