|
zandvlieg
zandmug
 |
|
Kala azar
De parasiet die kala azar (viscerale leishmaniasis) veroorzaakt, wordt
overgebracht door minuscule zandvliegen. Eenmaal in het lichaam,
vermenigvuldigt de parasiet zich en tast het afweersysteem aan.
Benamingen
De ziekte is ook bekend onder de namen Leichmaniosis,
Leishmaniose, leishmaniose en voorheen als
Orient Boils, kala azar, zwarte koorts,
Dum-Dum koorts en espundia.
Hoe herken je kala azar?
Een deel van de mensen die besmet zijn, wordt binnen enkele maanden ziek met
symptomen als: hoge koorts, gewichtsverlies, bloedarmoede en een vergrote
milt. Wanneer de ziekte niet wordt behandeld, leidt zij onherroepelijk tot
de dood. Patiënten overlijden over het algemeen aan bijkomende complicaties
zoals diarree en longontsteking, die door het verminderde afweersysteem niet
meer kunnen worden bestreden. Ondervoeding vergroot de kans op het krijgen
en overlijden aan de ziekte. De ziekte komt vooral voor in Soedan, Ethiopie,
India, Bangladesh, Nepal en Brazilië. Door milieuveranderingen en gedwongen
migratie verspreidt de ziekte zich ook naar andere gebieden.
Voorkomen en genezen
Kala azar is te genezen, maar de behandeling is kostbaar en verre van
eenvoudig. Complicaties als longontsteking, diarree en de bijwerkingen van
het medicijn maken de behandeling extra moeilijk, zeker in gebieden waar
medische voorzieningen ontbreken. Patiënten krijgen gedurende een maand een
injectie met het medicijn sodium stibogluconate (SSG). Hoewel SSG in Afrika
nog effectief is tegen kala-azar, neemt de werking van het medicijn in Azië
sterk af. Bij zeventig procent van de patiënten in sommige delen van India
blijft genezing uit. De kans bestaat dat ook in Afrika resistentie van de
parasiet zal optreden. Een tweede probleem is de toename van duo-infecties
zoals kala-azar en HIV-besmetting. In noordwest Ethiopië blijkt dertig
procent van de kala-azar patiënten ook seropositief. Bij de behandeling van
HIV-positieve kala azar-patiënten met SSG, komt de ziekte vaak weer terug.
Het sterftecijfer is bij HIV-positieve patiënten drie maal zo hoog als bij
HIV-negatieve patiënten met kala azar. Een alternatieve behandelingsmethode
is daarom hard nodig.
Artsen zonder Grenzen pleit bij overheden en farmaceutische bedrijven om
meer tijd en geld te investeren in onderzoek en ontwikkeling van nieuwe
geneesmiddelen tegen kala azar, die goedkoper, veiliger en efficiënter zijn.
Een goedkope variant van SSG is namelijk niet de oplossing. Er is toenemende
resistentie tegen SSG. Onderzoek naar nieuwe en betaalbare geneesmiddelen
tegen kala azar is daarom dringend nodig. In India blijkt een nieuw middel –
miltefosine - goed te werken tegen kala azar.
Artsen zonder Grenzen is op dit moment in Ethiopië aan het onderzoeken of
dit middel ook in Afrika effectief gebruikt kan worden. De hoop is dat ook
HIV-positieve kala azar patiënten beter behandeld kunnen worden met
miltefosine.
Maatschappelijke problemen
Jaarlijks lopen naar schatting vijfhonderdduizend mensen kala-azar op.
Dodelijke epidemieën komen voor; zoals in de negentiger jaren in Soedan
waarbij honderdduizend mensen omkwamen. Het medicijn SSG, door Glaxo
Wellcome onder de naam Pentostam© op de markt gebracht, is duur. In landen
waar Pentostam© te verkrijgen is, zoals in Afrika, heeft de bevolking over
het algemeen onvoldoende geld om een volledige behandeling van ongeveer een
maand te betalen. Door het niet afmaken van de kuur, geneest de patiënt niet
en neemt de kans op resistentie tegen het middel toe. In India wordt een
merkloze versie van SSG geproduceerd, die een tiende kost van Pentostam©. In
Soedan, waar grote behoefte is aan een goedkoop medicijn tegen kala-azar,
werd tot voor kort door de gezondheidsautoriteiten geen toestemming gegeven
deze merkloze versie te gebruiken. De officiële verklaring was, dat het zijn
effectiviteit niet had bewezen. Artsen zonder Grenzen heeft monsters naar
een Europees laboratorium gestuurd om het middel te laten testen en
patiënten met beide medicijnen behandeld om de werking ervan te onderzoeken.
Resultaat: er werd geen verschil in werking gevonden. Inmiddels is het
middel in Soedan toegelaten.
Wat doet Artsen zonder Grenzen?
Artsen zonder Grenzen bond in het zuiden van Soedan als eerste de strijd aan
tegen een dodelijke kala-azar epidemie. Vanaf begin jaren negentig heeft
Artsen zonder Grenzen ruim 50.000 patiënten behandeld in Soedan en Ethiopie.
In het noorden en zuiden van Soedan heeft Artsen zonder Grenzen
verschillende behandelcentra opgezet in het gebied waar de ziekte endemisch
is.
Daarnaast zijn er vierhonderdduizend speciale muggennetten verspreid,
waarvan de gaatjes zo klein zijn dat de zandvlieg er niet doorheen kan. Zo
wordt geprobeerd het aantal gevallen van kala-azar terug te dringen. Ook in
Ethiopië heeft Artsen zonder Grenzen op drie plaatsen kala-azar
behandelcentra.
Daarnaast pleit Artsen zonder Grenzen bij overheden en farmaceutische
bedrijven om meer tijd en geld te investeren in onderzoek en ontwikkeling
van nieuwe geneesmiddelen tegen kala-azar, die goedkoper, veiliger en
efficiënter zijn. Een goedkope variant van SSG is namelijk niet de
oplossing. Met het oog op de toenemende resistentie tegen SSG, is onderzoek
naar nieuwe en betaalbare geneesmiddelen tegen kala-azar dringend nodig.
|
|
