schaamluis
chiggervlo (acari)
teek
mensenvlo
bedwants
mijnworm
zweepworm
malariamug |
|
Inleiding
Parasieten verdeelt men in drie groepen: protozoën, wormen en
geleedpotigen.
Een parasiet is een levensvorm die zich ten koste van een
ander organisme (de gastheer) in stand houdt en vermenigvuldigt. Het
vakgebied dat zich bezighoudt met parasieten is de parasitologie. Een
parasiet kan in het gastorganisme leven, in zo'n geval spreekt men
van een endoparasiet, of buiten het lichaam van het gastorganisme;
een ectoparasiet. De schade aan de gastheer is niet zo groot dat deze aan de
relatie ten onder gaat; in dit laatste geval spreken we van een parasitoïde.
Parasitisme is een van de vormen van symbiose; hoewel dit laatste woord ook
wel selectief voor vormen van samenleving wordt gebruikt die niet ten koste
van een van de partners gaan. Parasieten kunnen van groot tot heel klein
zijn. In volgorde van afnemende grootte: dier of plant, insect, schimmel,
bacterie, bacteriofaag, prion, springend gen.
Bij mens, dier en plant zijn vele parasieten beschreven. In
dit artikel worden ze opgesomd en in categorieën ingedeeld. Dit kan op veel
manieren, b.v. op taxonomische gronden (eencelligen (protozoa), of
meercelligen), op aard van het parasitisme (bloedparasieten, darmparasieten,
huidparasieten), of op grond van de gastheer (medische parasitologie,
veterinaire parasitologie). Hier volgt een kort en niet volledig overzicht
van humane parasieten.
|
Nederlandse naam |
|
wetenschappelijke naam |
|
ziekte / aandoening |
|
eencellig |
|
|
|
amoebe |
Entamoeba histolytica |
amoebiasis |
|
giardia lamblia |
Giardia lamblia |
giardiasis |
|
toxoplasma gondii |
Toxoplasma gondii |
toxoplasmose |
|
|
|
|
|
luis |
|
|
|
hoofdluis |
Pediculus capitis |
hevige jeuk |
|
kleerluis |
Pediculus humanus Corporis |
jeukende bultjes |
|
schaamluis |
Phthirus pubis |
jeukende bultjes |
|
|
|
|
|
made |
|
|
|
made |
larve van vlieg of mug |
|
|
|
|
|
|
mug |
|
|
|
gele koortsmug |
Haemagogus spp,
Aedes spp |
gele koorts |
|
tijgermug |
Aedes aegyptien |
knokkelkoorts |
|
malariamug |
Plasmodium falciparum, P. vivax,
P. ovale en
P. malariae |
malaria |
|
tijgermug |
Aedes Albopictus |
allergische reacties |
|
|
|
|
|
mijt |
|
|
|
oogstmijt/chigger |
Trombicula Alfreddugesi |
jeukende, rode
bultjes |
|
schurftmijt |
Sarcoptes scabiei |
scabiës |
|
haarzakjesmijt |
Demodex folliculorum |
|
|
|
|
|
|
teek |
|
|
|
Hyalomma |
Hyalomma |
Krim-Congo
koorts |
|
schapenteek |
Ixodes ricinus |
ziekte van Lyme |
|
|
|
|
|
vlieg |
|
|
|
Tseetseevlieg |
Glossina Genis |
Afrikaanse
slaapziekte |
|
Zandvlieg |
Phlebotomus |
viscerale leishmaniasis, Kala azar |
|
|
|
|
|
vlo |
|
|
|
zandvlo/chiggervlo |
Tunga penetrans |
tungiasis (parasitaite
huidziekte) |
|
hondenvlo |
Ctenocephalides canis |
jeuk, lintwormen |
|
kattenvlo |
Ctenocephalides felis |
jeuk, lintwormen |
|
mensenvlo |
Pulex irritans |
jeukbulten,
blaren |
|
pestvlo |
Yersinia Pestis |
pest |
|
|
|
|
|
wants |
|
|
|
bedwants |
Cimex lectularius |
jeukbultjes,
Ziekte van Chagas |
|
|
|
|
|
worm |
|
|
|
aarsmade |
Enterobius vermicularis |
jeuk bij anus |
|
draadworm |
Wuchereria bancrofti |
lymfatische filariasis |
|
guineaworm |
Dracunculus medinensis |
|
|
hondenspoelworm |
Toxocara canis |
allergische
reacties |
|
kattenspoelworm |
Toxocara cati |
allergische
reacties |
|
leverbot |
Fasciola hepatica |
leverbotziekte (distomatose
of fasciolosis) |
|
lintworm |
Cestoda |
|
|
mijnworm |
Necator americanus
Ancylostoma duodenale |
jeuk, huiduitslag, hoesten,
piepende adem |
|
platworm |
Schistosoma haematobium
en
S. japonicum |
schistosomiasis
/ bilharziasis |
|
rondworm |
Trichinella Spiralis |
trichinose |
|
runderlintworm |
Taenia saginata |
|
|
spoelworm |
Ascaris lumbricoides |
|
|
varkenslintworm |
Taenia solium |
|
|
vislintworm |
Diphyllobothrium latum |
bloedarmoede |
|
zweepworm |
Trichuris trichiuria |
|
|
|