Besmetting
De menselijke zweepwormen (Trichris trichiura of Trichocephalus trichiuris),
is een rondworm en behoort tot de nematoden (draadwormen). Het is een
lichtgele tot witte parasiet van 3 tot 5 cm. die in de dikke darm leeft.
Besmetting vindt plaats via de mond, door vuile handen of door
huisdieren, die de eieren in hun ontlasting achterlaten. Eenmaal binnen bij
de gastheer nestelt de worm zich in het darmkanaal. De zweepworm veroorzaakt trichuriasis. Vanwege de huidige goede hygiëne is de zweepworm tegenwoordig
vrij zeldzaam in Nederland en België.
De besmetting geeft meestal geen klachten
maar bij ernstige gevallen kan een bloederige diarree optreden. De
infectie, die kan worden vastgesteld door het aantonen van eieren in de
ontlasting, komt in Nederland maar weinig voor, maar is wereldwijd zeer
algemeen, vooral in tropische en subtropische gebieden.
Besmetting treedt op door middel van accidentele
inname van eieren (dat zijn meestal te vinden in droge goederen, zoals
bonen, rijst en verschillende korrels) en treedt vaak op in warme gebieden.
De eitjes komen in de dunne darm en begeven zich vervolgens naar de wand van
de dikke darm om zich te ontwikkelen.
De vrouwtjes kunnen tot 50 mm lang worden. Zweepwormen infecteren patiënten vaak ook met Giardia, Entamoebe histolytica, Asccaris lumbricoides, en haakwormen.
Infecties
De symptomen zijn onder andere:
lichte besmettingen, vaak asymptomatisch;
zware aantastingen kunnen zijn bloederige
diarree;
langdurig bloedverlies kan leiden tot ijzer-deficiëntie anemie;
rectale prolaps is mogelijk in ernstige
gevallen.
Zweepwormen en het immuunsysteem
In verschillende wetenschappelijk onderzoeken is aangetoond, dat mensen met de
ziekte van Crohn en colitis ulcerosa, die kunstmatig werden geïnfecteerd
met de varkenszweepworm Trichuris Suis aanzienlijk minder darmklachten ondervonden. Vermoed wordt dat de zweepwormen in staat zijn
het immuunsysteem van hun gastheer wat te dempen om zo hun eigen
levenskansen te vergroten.
Symptomen
De meeste infecties verlopen symptoomloos. Alleen wanneer zich veel wormen
in de darmen bevinden, ontstaan klachten als buikpijn, diarree en eventueel
bloedverlies met de ontlasting. Dergelijke zware besmettingen komen veel
voor in de tropen waar de wormlast, vooral bij kinderen, hoog kan zijn.
Diagnose
Door middel van ontlastingonderzoek kan de infectie aangetoond worden. Het
laboratoriumonderzoek berust op het (microscopisch) aantonen van de
specifieke wormeieren die door de worm in het darmkanaal van de
geïnfecteerde worden geproduceerd (een volwassen vrouwelijke worm legt zo'n
3000 tot 10 000 eieren per dag).
Behandeling
Een kuur van enkele dagen met een geneesmiddel dat de worm doodt, is
zweepworm eitjes
voldoende. De infectie kan
voorkomen worden door een goede persoonlijke hygiëne (met name handen
wassen na toiletgebruik) en door groenten voor het eten goed te wassen.
Behandeling gebeurt o.a. met een wormdodend middel.
De behandeling is meestal ongecompliceerd, enkele doses mebendazol geven
meestal een afdoende resultaat