ancylostomiasis, mijnworminfectie (haakworminfectie)
mijnworm
Algemeen
Mijnworminfectie wordt veroorzaakt door een darmrondworm: Ancylostoma
duodenale of Necator americanus.
De mijnworm is een kleine
wormsoort van ongeveer een centimeter lang, die parasitair leeft in de
darmen van naar schatting 800 miljoen mensen. Ook honden (Ancylostoma
caninum) en katten (Ancylostoma. braziliens) zijn vaak besmet met een worm
van deze familie. De worm veroorzaakt meestal diarree of darmkrampen. Zware
mijnworm besmettingen kunnen problemen opleveren bij baby's, kleine
kinderen, zwangere vrouwen en mensen die ondervoed zijn.
Zoals de naam al zegt komt de worm vaak voor in mijnen en was een
mijnworminfectie een veelvoorkomende beroepsziekte onder mijnwerkers. Met de
betere hygiëne en sluiting van de mijnen komt de infectie in Nederland bijna
niet meer voor. In andere landen, met name de tropen, is dit anders:
schattingen van het aantal besmette personen loopt op tot circa 25% van de
bevolking.
Besmetting
Besmetting vindt plaats via contact tussen de huid en aarde die is besmet
met ontlasting, waarin larven leven (Ancylostoma kan ook via besmet voedsel
tot een infectie leiden). De larve dringt de huid binnen en reist via de
lymfeklieren naar de longen. Dit leidt tot jeuk en huiduitslag waar de
larven zijn binnengedrongen, en tot hoesten en piepende ademhaling door hun
aanwezigheid in de longen. Via opgehoest en ingeslikt slijm dalen de larven
af naar hun uiteindelijke doel: de maag en darmen. Hier zuigen ze zich aan
de darmwand vast en leven van het bloed. Vooral voor kinderen kunnen de
gevolgen van het resulterende bloedverlies ernstig zijn. De wormen planten
zich seksueel voort in de darm. De eitjes komen weer in de ontlasting
terecht, en zo sluit de cyclus zich.
Besmetting met de worm leidt tot weinig of geen darmklachten, die bovendien
niet typisch zijn. Het uit zich bij volwassenen in lichte buikpijn.
Voorkomen
Mijnwormen komen vooral voor in tropische en subtropische klimaten. Ongeveer
1 miljard mensen zijn besmet met mijnworm; met andere woorden 1/6 van de
wereldbevolking. Een van de meest voorkomende mijnworm soorten, de
Ancylostoma Duodenale, komt voor in zuidelijk Europa, Noord Afrika, Noord
Azië, en delen van Zuid Amerika.
Bij heel ernstige infecties bij kinderen en
zwangere vrouwen in derdewereldlanden kan
bloedarmoede optreden. In de meest extreme gevallen ontstaan koorts,
vertraagde groei en hartfalen. Meestal is de infectie echter vrij
onschuldig, en vrij makkelijk te verhelpen met medicijnen.
|
|
|
|
Symptomen
Op de plaats waar de larven de huid binnendringen, kan een jeukende uitslag
optreden (in het Engels ground itch). Eenmaal in het lichaam komen de larven
via de bloedbaan in de longen terecht, waarna ze worden opgehoest en
doorgeslikt. Uiteindelijk bereiken de larven de dunne darm waar ze zich tot
volwassen wormen ontwikkelen.
Wanneer de larven van de parasiet zich in de longen bevinden, kan de
gastheer last hebben van een lichte hoest en kortademigheid. De aanwezigheid
van mijnwormen in de dunne darm kan vage buikpijn, darmkrampen,
misselijkheid en diarree veroorzaken. Bij een zware, lang aanhoudende
infectie kan bloedarmoede (anemie) ontstaan.
Ook de larven van de ancylostoma braziliense en de ancylostoma ceylanicum
kunnen soms het menselijk lichaam binnendringen. Voor deze en andere soorten
mijnwormen die bij honden en katten voorkomen, is de mens geen geschikte
gastheer. Deze larven kunnen zich dan ook niet volledig ontwikkelen bij
mensen en blijven daarom vlak onder de huid, waar ze een jeukende uitslag
veroorzaken die bekendstaat als larva migrans cutanea of creeping eruption.
Diagnose
Met behulp van een microscoop kan de aanwezigheid van mijnwormeitjes in de
ontlasting worden aangetoond. De hoeveelheid eitjes geeft een indicatie van
de ernst van de infectie.
Hoe kunt u worminfecties door mijnwormen
herkennen?
Op de huid van bijvoorbeeld de voeten of billen ontstaat een hevig jeukende
uitslag, die zich met enkele millimeters tot centimeters per dag slingerend
verplaatst. De uitslag ontstaat door de rondtrekkende larve onder de huid.
Soms verkleurt de huid donker, soms zijn er ook blaasjes.
Wat kunt u zelf doen aan worminfecties door mijnwormen?
Zorg voor goede hygiëne: was uw handen na toiletbezoek, na het tuinieren en
na het verwijderen van honden- en kattenpoep.
Pas op voor direct contact tussen de huid en de grond, zeker in de tropen.
Om mijnworminfectie te voorkomen, zijn goede sanitaire voorzieningen
noodzakelijk en wordt het sterk afgeraden om, met name in de (sub)tropen, op
blote voeten te lopen.