wormen
Bruchia Malayi
Bruchia Malayi
Bruchia Malayi
Wuchereria Bancrofti
Inleiding
Filariasis is de ziekte die het gevolg is van
een besmetting met een tropische draadworm die door muggen wordt verspreid.
De worm wordt ingedeeld bij de nematoden, de rondwormen. Deze worm leeft in
de lymfevaten van de mens waarbij door de worm in zijn leven miljoenen microfilariae worden geproduceerd. Deze microfilariae circuleren in de
bloedstroom, vooral rond middernacht. Als een mug de patiënt steekt komen de
microfilariae in het spijsverteringskanaal van de mug. In de mug verplaatsen
ze zich naar de borstspieren om in enkele weken tijd uit te groeien tot
infectieuze larven. Deze migreren naar de kop en de zuigsnuit (proboscis)
van de mug zodat ze bij een muggebeet opnieuw iemand kunnen infecteren. Het
gaat vooral om de draadwormen Wuchereria bancrofti en Brugia malayi. Eenmaal
door de huid begeven ze zich naar de lymfevaten waar ze uitgroeien tot
volwassen wormen. Deze worm kan 4-6 jaar oud worden. Hoewel vooral kinderen
al snel worden geïnfecteerd zal het meestal jaren duren voor er klachten
gaan ontstaan, mannen krijgen vaker klachten dan vrouwen.
In gebieden waar filariasis endemisch is zullen nieuwkomers - in
tegenstelling tot de aanwezige bevolking die chronisch is blootgesteld aan
filaria - wel snel symptomen kunnen krijgen. Wereldwijd lijden ca. 120
miljoen mensen aan filaria waarvan ca. 40 miljoen ernstig. Een derde van
patiënten leeft in Afrika, een ander derde in India en de rest in vooral
Zuidoost-Azië. Vele patiënten worden sociaal buitengesloten als gevolg van
deze ziekte, die ernstige misvormingen teweeg kan brengen.
Symptomen
Iemand met weinig wormen in het lymfestelsel zal in het algemeen hier geen
klachten van hebben. Toch kan bij nader onderzoek van deze mensen al wel
schade aan bijvoorbeeld de nieren worden ontdekt en kunnen er miljoenen microfilariae in het bloed circuleren. Bij grotere aantallen wordt de afvoer
van vocht uit weefsel bemoeilijkt. Dit kan zwelling en verdikking van de
huid geven. Bij de geslachtsorganen kan het leiden tot een sterk opgezwollen
scrotum, bij vrouwen tot vergrote buitenste schaamlippen. De armen en benen
kunnen ook zijn aangedaan, deze worden eveneens opgezwollen. Deze symptomen
worden gevangen onder de term elefantiasis en lymfoedeem. Dit wordt
veroorzaakt door obstructie van de lymfevaten of door verlittekening hiervan
door een immunologische reactie van het lichaam. Naast de elefantiasis
kunnen huid, lymfevaten (lymfangitis) en de lymfeknopen gaan ontsteken. Ook
komen hierbij koortsperioden voor. Door zwelling en aantasting van weefsel
in de door elefantiasis aangedane lichaamsdelen ontstaan daar ook vaak
andere infecties.
|
|
|
|
|
Diagnose
Vroeger werd rond middernacht (22.00 - 02.00 uur) bloed afgenomen omdat dan
de meeste microfilariae in het bloed circuleren. Tegenwoordig wordt vaak
getest op de aanwezigheid van antigenen van de wormen. Er bestaan hiervoor
eenvoudig uit te voeren testen zonder dat daarvoor een laboratorium nodig
is. Bij een nog actieve infectie kunnen anti-filaria IgG4 antilichamen
worden aangetoond. Bij patiënten met lymfoedeem gaat het vaak om infecties
van jaren geleden waardoor de test op antistoffen alweer negatief kan zijn.
Er bestaat ook een polymerase kettingreactie om de infectie aan te tonen.
De andere infecties zullen moeten worden behandeld. Ook moet geprobeerd
worden de lymfestroom weer beter op gang te krijgen. Vooral de microfilariae
van de draadwormen worden gedood door albendazol en diethylcarbamazine (DEC).
Om in een gebied te proberen de filaria onder controle te krijgen kan
eenmaal per jaar een dosis DEC worden gegeven. Hierdoor zal ongeveer een
jaar lang het aantal in het bloed aanwezige microfilariae sterk afnemen
waardoor de transmissie via muggen wordt afgeremd. Een ander medicijn dat
met name de microfilariae van deze draadwormen doodt is ivermectine. Onlangs
bleek ook het antibioticum doxycycline werkzaam te zijn. Dit antibioticum
doodt een in de draadworm aanwezige symbiont, de Wolbachia-bacterie,
waardoor ook de worm zich niet meer kan voortplanten en tevens zal
overlijden.
Behandeling